[English below]
Ngày đầu mới gặp, khi được hỏi “Tại sao anh lại bỏ cả thế giới của mình để sang Việt Nam?”, chồng tôi trả lời: “Vì em là thế giới của anh”. Nhưng phải đến khi đặt chân đến Colorado, tôi mới thật hiểu “thế giới trước em” của chồng vĩ đại, sống động và lấp lánh đến thế nào.
Đến Colorado thời điểm giao mùa, tôi thấy mình đối diện với những suy tưởng miên man giữa quá khứ và hiện tại, cảm động trước di sản lâu đời, và cũng không ít lần hòa cùng nhịp đập của mạch sống hiện đại. Dưới bầu trời miền Tây nước Mỹ, đã hơn một lần tôi tự hỏi nếu mình là một chàng trai trưởng thành ở Colorado, liệu có đành lòng rời khỏi mảnh đất trù phú này, theo chân vợ sang Việt Nam sinh sống, mà không lấn cấn một điều gì?
Đến Công viên Quốc gia Mesa Verde thăm mái nhà chung của tổ tiên người Pueblo
Hành trình Colorado của chúng tôi bắt đầu từ khu vực tây nam, với đích đến là Công viên Quốc gia Mesa Verde, nơi được tổng thống Theodore Roosevelt thành lập vào năm 1906 với mục đích bảo vệ khu vực khảo cổ lớn nhất Hoa Kỳ. Với những giá trị lịch sử và văn hóa mang tính biểu tượng, năm 1978, Mesa Verde đã được UNESCO công nhận là di sản thế giới. Đến nay, dựa trên dấu tích còn lại của các công trình nhà ở vĩ đại hình chữ nhật và cấu trúc tôn giáo hình tròn (được gọi là “kivas”), giới chuyên gia nhận định rằng chúng đã được xây dựng ở hai giai đoạn khác nhau.
Có nhiều hơn một giả thuyết dẫn đến hiện trạng này, trong đó có người cho rằng nạn hạn hán đã khiến cuộc sống ở vùng đất khô cằn trở nên bất khả thi. Theo họ, những người Pueblo đã di cư xuôi về phương nam, đến Arizona và New Mexico, nơi họ tiếp tục cải tiến các phương thức xây dựng đâu đó vẫn còn mang đậm phong cách của những ngôi nhà ở Mesa Verde.
Tại đây có hơn 4.400 di tích khảo cổ, bao gồm từ những gian nhà một phòng cho đến công trình nhà ở hơn 150 phòng, trong đó có những ngôi nhà nhiều tầng, có cả ban công. Đây từng là nơi sinh sống của những người nông dân Pueblo chuyên trồng đậu, bí và ngô. Theo hướng dẫn viên, những người nông dân Pueblo xa xưa thường sống gần khu vực trồng trọt, nhưng vào cuối những năm 1100, họ đã chuyển đến sống gần các nguồn nước, do đó họ phải đi bộ quãng đường dài hơn để đến ruộng của mình. Lý do gì khiến họ chuyển đến sống nơi những vách núi, xa khỏi nguồn nước và cả ruộng vườn? Có phải vì họ từng bị xâm lược? Những hình vẽ còn sót lại trên tường có đang muốn nhắc nhớ điều gì về Mesa Verde? Tất cả những câu hỏi này cũng chính là những thắc mắc đã theo chân chúng tôi trên đường trở về nhà, bởi chúng vẫn chưa thể được giải đáp, cho đến ngày nay.
Chênh vênh ở độ cao 2.600 mét, những không gian ngụ cư được khoét vào vách núi của tổ tiên bộ tộc da đỏ Pueblo (hay còn được giới khảo cổ gọi là “Anasazi”) là nơi chứng nhân những công trình kiến trúc được xây dựng từ thế kỷ thứ 6 đến thế kỷ 12.
Theo dấu chân thợ đào vàng cheo leo trên đỉnh Colorado Mines Peak Trail
Sớm ngày thứ hai, chúng tôi đến với Colorado Mines Peak, một trong những cung đường leo núi ngắn và lý tưởng cho những lữ khách bộ hành mới nhập môn. Khởi hành từ Denver, thành phố thủ phủ của tiểu bang Colorado, chỉ mất hai giờ lái xe, chúng tôi đã tới thẳng bãi đỗ xe Berthoud Pass. Tại đây, chúng tôi bắt đầu đi bộ trên một tuyến đường “hiking” (đi bộ xuyên rừng) dài khoảng 3 km. Có lẽ vì đây là một tuyến đường đi bộ đơn giản, nên những du khách ngày hôm đó đại diện cho đủ mọi thế hệ, sức vóc và độ tuổi: nhóm bạn trẻ thích chinh phục, gia đình có con nhỏ và cả những cặp đôi đang kiếm tìm một ký ức đẹp giữa mênh mông tuyết trắng.
Colorado Mines Peak được đặt tên theo “Trường Mỏ Colorado” (Colorado School of Mines), và mối liên hệ này vẫn còn được gắn bó thông qua trạm khí tượng của trường trên đỉnh núi. Tuy nhiên, nếu biết cách “ngó lơ” vết tích của khoa học hiện đại, chẳng khó để thấy mình chìm trong vẻ đẹp của những đỉnh núi ngập trong tuyết trắng, kiêu hãnh vẽ lên những đường nét gãy gọn, in dấu trên nền trời xanh.
Nếu đi Colorado Mines Peak Trail vào mùa hè, du khách sẽ được “chiêu đãi” những khu vườn không chủ đầy hoa dại. Còn leo núi vào mùa đông, bù lại, bạn sẽ được thưởng lãm những kết cấu hầm mỏ đẫm mình trong tuyết, như để nhắc nhớ: “Này người lữ khách, Colorado từng là miền đất hứa của những người thợ mỏ đấy nhé!”
Mà đâu chỉ có thế! Nếu vàng và khoáng vật sâu trong lòng đất là những chiến tích đã được chứng minh trong sách sử, thì Colorado còn là miền đất hứa của hội những người thích săn tìm những thứ vô hình, tại một trong những khách sạn từng là bối cảnh chính của một bộ phim kinh dị khét tiếng.
“Săn ma” ở khách sạn Stanley
Dừng chân ghé lại tiểu bang Colorado, dù vô tình hay hữu ý, thể nào bạn cũng sẽ được người dân hỏi đùa: “Chuyến này bạn có định đến Stanley Hotel”? Cụ thể hơn, có muốn đến căn phòng 237 của khách sạn này, nơi nhà văn Stephen King viết nên tiểu thuyết kinh dị “The Shining” (Sự tỏa sáng). Nép mình dưới chân dãy núi Rocky huyền thoại, Stanley từng là chốn dừng chân của nhiều nhân vật lỗi lạc như Tổng thống Theodore Roosevelt, Hoàng đế Nhật Bản, cả Margaret Brown, một trong số những người sống sót từ thảm họa Titanic.
Điều gì ở khách sạn này đã khiến Stephen được truyền cảm hứng để viết nên tiểu thuyết rùng rợn kinh điển năm 1977? Đó chính là những câu chuyện không đầu không cuối được truyền tai nhau, xoay quanh những giai thoại không dành cho những du khách yếu bóng vía (nhưng không cưỡng được sự tò mò). Chẳng hạn, nhiều du khách nghỉ lại khách sạn tin rằng họ đã thấy linh hồn của vị kiến trúc sư Freelan Oscar Stanley – tác giả của tòa khách sạn mang phong cách Georgia này – lang thang trong sảnh và phòng Billiards. Trong khi đó, những người khách khác lại thấy những phím đàn piano trong phòng vũ hội tự động biểu diễn, như thể bà Flora Stanley từng đôi lần biểu diễn cho du khách lúc sinh thời.
Phải tìm hiểu mới biết, khi Stephen King đến Stanley Hotel, ông từng nghỉ lại căn phòng số 217. Tuy nhiên, trong bộ phim được chuyển thể bởi Stanley Kubrick vào năm 1980, căn phòng đã được chuyển thành 237, bởi viên quản lý khi đó e rằng khách sạn sẽ bị mất khách. Trên thực tế, khách sạn Stanley chỉ được sử dụng cho một số phân đoạn ngoại cảnh, trong khi toàn bộ cảnh phim trong nhà đều diễn ra tại phim trường Elstree tuốt bên Anh.
Dẫu đã gần nửa thế kỷ qua đi, những hiện tượng siêu nhiên khó lý giải và hiệu ứng quá lớn của The Shining vẫn kéo du khách đổ về đây vào mỗi tháng 10, để một lần được sống với hai lễ hội gắn liền với tên tuổi Stanley: Shining Ball và Halloween Masquerade Party.
Trở về hiện tại ở River North Art District, Denver
Sau kỳ quan lịch sử và những câu chuyện rùng rợn xoay quanh Stanley, chúng tôi quyết định dành trọn một ngày lang thang River North Art District (gọi tắt là RiNo) để khám phá “Một trong mười khu phố nên đến thăm nhất Hoa Kỳ”, theo Lonely Planet.
Không khó để nhận ra nghệ thuật chính là tôn giáo của khu phố này, nơi tính sáng tạo hiển hiện muôn nơi: từ những nhà máy và kho xưởng được biến hóa thành không gian quán bar “chuyên trị” nhạc jazz, hộp đêm phục vụ du khách những thứ bia nhà làm, cho đến các phòng tranh và xưởng chế tác của cư dân nghệ sĩ từ khắp nơi đổ về, xem RiNo là mái nhà chung. Những nghệ sĩ trú ngụ nơi đây không chỉ giới hạn trong các lĩnh vực nghệ thuật phổ biến như hội họa, nhiếp ảnh, mà còn bao hàm cả giới nghệ sĩ thị giác, nghệ nhân thiết kế vật dụng bằng gỗ. Ở đây còn có cả những nghệ nhân ủ bia thủ công và những chủ vựa nho trẻ tuổi, những người đứng sau hằng hà sa số loại rượu thủ công nổi tiếng. Nổi bật trong số những địa điểm thưởng rượu nổi danh nhất RiNo là Noble Riot, một quán bar nơi khách thưởng rượu không chỉ được nhấm nháp những loại rượu đặc sắc của địa phương, mà còn được nghe kể về những người nông dân làm ra nó.
Ngồi nơi chiếc bàn ngoài trời của quán nhìn ngắm những nghệ sĩ qua lại con hẻm trước mắt, bao quanh là rực rỡ sắc màu của tranh bích họa và graffiti, bạn sẽ hiểu tại sao người trẻ Denver ưu ái khu phố này đến vậy. Với những tín đồ ẩm thực nơi phố thị, RiNo cũng chính là chốn hò hẹn lý tưởng với thật nhiều lựa chọn. Khi ấy, cả thế giới ẩm thực muôn màu muôn vẻ của nhân loại bỗng nhiên thu bé lại, vừa bằng một khu phố. Bạn muốn đến với Mexico, Syria hay Ethiopia? Comal Heritage Food Incubator chính là “vườn ươm di sản ẩm thực”, nơi bạn sẽ được tận hưởng những món ăn cố định theo ngày – món hầm (estofados) từ thứ hai đến thứ năm, kebab hay Fattoush salad vào thứ sáu, do những người phụ nữ di cư tận tay chế biến.
Với những tín đồ ẩm thực nơi phố thị, RiNo cũng chính là chốn hò hẹn lý tưởng với thật nhiều lựa chọn. Khi ấy, cả thế giới ẩm thực muôn màu muôn vẻ của nhân loại bỗng nhiên thu bé lại, vừa bằng một khu phố.
Và nếu đã bắt đầu nhớ nhớ thương thương ẩm thực châu Á, Osaka Ramen là nơi bạn có thể tìm thấy những chiếc bánh gà rán siêu giòn (Chicken Karaage). Chưa hết, nơi đây còn được xem là một trong những nhà hàng phục vụ món ramen hảo hạng nhất Denver. Hơn thế nữa, không gian sáng tạo và mua sắm Zeppelin Station còn bày bán cả món ăn quốc hồn quốc túy phiên bản bình dân của Việt Nam, mà nay đã thành sự lựa chọn của nhiều người trẻ Denver: bánh mì.
Cũng như những đô thị sầm uất khác của Mỹ, Denver không thiếu những dấu hiệu để nhận biết sự hiện diện của cộng đồng người Việt, và hương vị Việt Nam cũng theo đó mà dần tạo ảnh hưởng trong đời sống thường nhật của cư dân địa phương. Chồng tôi vẫn kể, sau mỗi khuya cùng ban nhạc biểu diễn cuối tuần, hay mỗi tuần ba lần, sau giờ làm ở trường đại học, anh vẫn thường ghé một nhà hàng Việt Nam để gọi đúng một món ăn duy nhất: phở tái nạm.
Và thú thật là, hôm ấy, trong lúc cùng chồng rảo bước khám phá RiNo, với chiếc bánh mì thịt nướng còn nóng hổi trên tay, tôi đã tự tin với phỏng đoán rằng có lẽ ẩm thực Việt Nam (và viễn cảnh được sống tại Việt Nam, được ăn đồ ăn Việt Nam mỗi ngày) chính là điều khiến chồng tôi nhanh chóng “té vào tình yêu” với cô gái Việt, trong chuyến hành trình du lịch Việt Nam năm nào.
Đúng là có những chuyến đi như vậy. Không phải vì quê hương ta thiếu những khung cảnh gây xúc động lòng người, mà vì thế giới của ta vẫn còn thiếu một người gọi là “chân ái”, để cùng nhau thưởng ngoạn và say sưa với ẩm thực Việt.
Thông tin du lịch Colorado
- Colorado, tiểu bang thuộc miền Trung Tây nước Mỹ, có tên hiệu là “Tiểu bang Trăm năm”, với lý do tiểu bang này được gia nhập Hoa Kỳ một thế kỷ sau khi Hoa Kỳ tuyên bố độc lập.
- Colorado nổi tiếng với các loại bia hay thức uống có cồn được ủ theo phương pháp thủ công. Trong một chiều đông lạnh giá, còn gì tuyệt hơn khi ghé vào một quán bar nào đó của tiểu bang, nhấm nháp thứ thức uống nhà làm.
- Colorado sở hữu nhiều tuyến đi bộ đường dài xuyên rừng (hiking trail) lý thú, trải dài tại các công viên quốc gia, rừng cây, cho đến những đụn cát được xếp vào hàng vĩ đại nhất Bắc Mỹ. Bạn có thể chọn tuyến đường kéo dài một ngày, nửa ngày, tùy theo thể trạng và ý thích của lữ khách.
- Denver, thành phố thủ phủ của tiểu bang Colorado, có vô số bảo tàng để bạn lựa chọn: từ bảo tàng nghệ thuật, khoa học tự nhiên, nghệ thuật đương đại, đến hàng không, lịch sử miền Tây nước Mỹ và cả không gian triển lãm dành cho người Mỹ gốc Phi.
- Nếu bạn quyết định sẽ hiện thực hóa ước mơ “săn ma” tại khách sạn Stanley, nhớ dành thời gian ghé thăm thị trấn Estes Park lân cận. Đây cũng chính là điểm nghỉ dưỡng yêu thích của người dân Denver với nhiều hoạt động ngoài trời lý thú: từ câu cá bằng ruồi nhân tạo (fly-fishing), chèo thuyền vượt thác (white water rafting), cho đến cưỡi ngựa, hay đơn giản là tản bộ tham quan một thị trấn vùng núi kiểu mẫu của Colorado.
[Savour Vietnam số thứ 4]
–Bài: Trang Ami
Ảnh: Steve Swanson và trang Unsplash
Time travel under the sky of the “Centennial State”
When we first met, I asked him, “Why did you leave your entire world behind for Vietnam?” My soon-to-be husband replied: “Because you are my world.” It was only when I actually visited Colorado that I could truly understand how tremendous, vivid and sparkling my husband’s world was before me.
While visiting Colorado at the turning of the seasons, I found myself faced with endless thoughts of past and present, thoughts touched by a long heritage, and there were many times my heart beat to the pulse of modern life. Under the sky of the American West, I wondered more than once that, if I were a man who had grown up in Colorado, would I accept to leave this exuberant land to follow the woman I love to live in Vietnam, without any unease?
Visit the former home of the Ancestral Puebloans at Mesa Verde National Park
Our Colorado journey began in the southwestern region, heading to Mesa Verde National Park, which was founded in 1906 by President Theodore Roosevelt to protect the largest archaeological site in the United States. With its iconic historical and cultural values, in 1978, Mesa Verde was recognized as a World Heritage Site by UNESCO. Up to now, judging by the remains of the great rectangular houses and round structures used for religious purposes (known as “kivas”), experts believe that these structures were built in two different periods.
There is more than one hypothesis leading disappearance of the Puebloans, among them, some posit that drought had made life in this arid region impossible. According to some researchers, the Pueblos had migrated southward, to Arizona and New Mexico, where they continued to refine their methods of construction in places that exhibit the style of the dwellings at Mesa Verde.
At Mesa Verde, there are more than 4,400 archaeological sites, ranging from one-room storage units to long houses with more than 150 rooms, including multi-story houses and houses with balconies. It was once inhabited by Pueblo farmers who farmed beans, corn and squash. According to our tour guide, ancient Pueblo farmers once lived near the cultivated area, but in the late 1100s they relocated to sources of water, so they had to walk further to reach their fields. Why did they choose to live in the cliff dwellings, away from water and their fields? Was it because they were invaded? What are drawings that remain on the walls trying to tell us about Mesa Verde? These questions followed us on our way home, as they remain unanswered to this day.
Standing at an altitude of 2,600 meters, the habitable spaces carved into the cliffs of the Ancestral Puebloans (also known as the Anasazi) are the still intact architectural structures built from the 6th to the 12th centuries.
Follow the footsteps of gold miners to the top of the Colorado Mines Peak Trail
Early on the second day, we headed to Colorado Mines Peak, a short and ideal hiking trail for beginner hikers. Departing from Denver, Colorado’s capital city, we arrived at the Berthoud Pass parking lot after a two-hour drive. From here, we began our three-kilometer hike up the trail. Perhaps it is because this was a simple hiking trail, that the tourists we passed on that day were from every generation, physical ability, and age: young people who love to conquer towering heights, families with small children, and couples looking to make beautiful memories amid the vast white snow.
Colorado Mines Peak is named after the “Colorado School of Mines,” and this connection is still tied through the school’s meteorological station atop the mountain. However, if you know how to “ignore” these traces of modern science, it is not difficult to find yourself immersed in the beauty of the snow-capped peaks, proudly drawing neat, lines that etch into the blue sky.
If you head up to the Colorado Mines Peak Trail in the summer, visitors will be “treated” to meadows full of wildflowers. Meanwhile, climbing here in the winter, in return, you will be rewarded with mines covered in snow, that serves as a reminder that: “Hey traveler, Colorado was once the promised land of miners!”
But that’s not all! If gold and minerals deep in the ground are the trophies proven in history books, then Colorado is also the promised land for intangible hunters, especially at the hotel that was used as the key filming location for an infamous horror film.
“Ghost Hunting” at the Stanley Hotel
When in Colorado, whether accidentally or deliberately, locals will jokingly ask you: “Are you planning on visiting the Stanley Hotel this time?” More specifically, would you like to stay in room number 237 of this hotel, where writer Stephen King wrote the horror novel “The Shining”? Nestled at the foot of the legendary Rocky Mountains, the Stanley was once the destination of many prominent figures such as President Theodore Roosevelt, the Emperor of Japan, and Margaret Brown, one of the survivors of the Titanic.
What is it about this hotel that inspired Stephen King to write his classic horror novel in 1977? There are unfounded stories that are passed by word of mouth, those related to spooky anecdotes that are not for the faint of heart (as irresistible as they might be). For example, many guests at the hotel believe they have seen the spirit of the late architect Freelan Oscar Stanley—the creator of this Georgian style hotel—wandering the lobby and billiards room. Meanwhile, other guests have seen the piano keys in the ballroom perform on their own, as if Mrs. Flora Stanley was performing for tourists just as she had when she was alive.
When Stephen King visited the Stanley Hotel, he stayed in room number 217. However, in the 1980 film adaptation of “The Shining” by director Stanley Kubrick, the room was changed to 237—as the hotel manager feared that the hotel would lose guests. In fact, the Stanley Hotel was only used to film some of the outdoor scenes, while all of the indoor scenes were filmed at Elstree studio in the UK.
Although nearly half a century has passed, the inexplicable supernatural phenomena and the great effect of “The Shining” continues to attract visitors here every October, in order to experience two festivals associated with the Stanley: The Shining Ball and the Halloween Masquerade Party.
Back to the Present at the River North Art District, Denver
After marveling at the historical wonder and horror stories surrounding the Stanley, we decided to spend a full day wandering River North Art District (known as RiNo by locals) exploring one of the “hot ‘hoods of the US: 10 neighborhoods you need to visit,” according to Lonely Planet.
It is not difficult to recognize that art is the religion of this neighborhood, where creativity is visible in every aspect: from factories and warehouses that have been turned into a jazz bars and nightclubs serving tourists home-made beer, to the galleries and workshops of artists from all over the world that consider RiNo as their common home. The artistic residents here are not only limited to popular art fields such as painting and photography, but also include the visual art world and woodworking furniture designers. There are also artisan craft brewers and young vineyard owners, who are behind countless famous artisan wines. Among RiNo’s most famous wine venues is Noble Riot, a wine bar where not only can patrons sip on local wines, but also hear stories about the farmers who produced them.
Sitting at the wine bar’s outdoor table watching the artists walk through the alley in front of you, surrounded by the vibrant colors from the murals and graffiti, you will understand why young people in Denver love this neighborhood so much. For food lovers, RiNo is also the ideal dating place with its countless options. At dinner time, the colorful culinary world of humanity suddenly shrank as small as it could fit in to this neighborhood. Do you desire to instantly travel to Mexico, Syria or Ethiopia? Comal Heritage Food Incubator is where you can enjoy set daily dishes of stew (estofados) from Monday to Thursday and kebab or Fattoush salad on Friday, hand-processed by immigrant women.
For food lovers, RiNo is also the ideal dating place with its countless options. At dinner time, the colorful culinary world of humanity suddenly shrank as small as it could to fit in to this neighborhood.
And if you begin to long for Asian cuisine, Osaka Ramen is where you can find super crispy fried chicken (Karaage). Moreover, this place is also considered as one of Denver’s best ramen restaurants. There is also the creative shopping space at Zeppelin Station which sells a popular version of Vietnam’s national dish, which has now become wildly popular among many young people in Denver: the banh mi (Vietnamese sandwich).
Like other busy American cities, Denver is not lacking the presence of the Vietnamese community, and the taste of Vietnam has gradually influenced the daily life of locals. My husband often says that, before, after performing with his band on weekend nights, or three times a week, after getting back from his position at the university, he would often head to a Vietnamese restaurant to order the same dish: pho tai nam.
And to be honest, on that day, while exploring RiNo with my husband, with a warm banh mi in my hand, I was confident when I guessed that, perhaps, Vietnamese cuisine (and the prospect of living in Vietnam and eating Vietnamese food every day) was the reason why my husband quickly fell in love with a Vietnamese girl, during his trip to Vietnam that year.
There are trips like that to be made. Not because our homeland lacks stunning landscapes that move us, but because our world still lacks the person we call our “better half,” with whom we enjoy and indulge in Vietnamese cuisine together.
Colorado Travel Information
- Colorado is a state located in the center of the western United States, nicknamed the “Centennial State” because it became a state of the United States one century after the United States declared its independence.
- Colorado is famous for its craft beers and alcoholic drinks made through artisanal methods. On a cold winter afternoon, there is nothing better than stopping by a certain bar in the state and sipping on a homemade drink.
- Colorado has many interesting hiking trails, stretching from national parks, forests, to the Great Sand Dunes–ranked as the tallest dunes in North America. You can choose a one-day or half-day route, depending on your condition and preference.
- Denver, the capital city of Colorado, has numerous museums to choose from: from art museums, natural science, contemporary art, to air and space, the Museum of the West and even exhibition spaces for African Americans.
- If you decide to realize your dream of “ghost hunting” at the Stanley Hotel, make sure to take the time to visit the neighboring town of Estes Park. This is also a favorite destination for Denverites with many interesting outdoor activities: from fly-fishing, white water rafting, to horse riding, or simply wandering about and exploring a typical Colorado mountain town.
[Savour Vietnam magazine, 4th issue]
-Text: Trang Ami
–Photos: Steve Swanson and some on Unsplash
Trang Ami 